Συχνές ερωτήσεις για θέματα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής

Ο δρ Αλέξανδρος Νταφόπουλος, μαιευτήρας – χειρούργος γυναικολόγος, απαντά σε συχνές ερωτήσεις σχετικά με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, νέες μεθόδους και εξελίξεις.

Τι είναι η υπογονιμότητα;

Η υπογονιμότητα αποτελεί μία ιδιαίτερη κατάσταση στην ιατρική αφού αφορά στο ζευγάρι, κυρίως, παρά στον άντρα ή τη γυναίκα. Ως υπογονιμότητα, ορίζεται η αδυναμία ενός ζευγαριού να επιτύχει εγκυμοσύνη μετά από ένα έτος ελεύθερων τακτικών σεξουαλικών επαφών, εάν η γυναίκα είναι μικρότερη από 35 ετών ή μετά από έξι μήνες ελεύθερων τακτικών σεξουαλικών επαφών, εάν η γυναίκα είναι μεγαλύτερη από 35 ετών.

Πόσο συχνή είναι η υπογονιμότητα;

Το 85% των ζευγαριών θα επιτύχει μία εγκυμοσύνη μετά τον πρώτο χρόνο προσπαθειών. Στατιστικά, το 92% των ζευγαριών θα επιτύχουν μία εγκυμοσύνη στα 2 χρόνια προσπαθειών. Περίπου, ένα στα εφτά ζευγάρια μπορεί να αντιμετωπίσει προβλήματα στη επίτευξη μίας εγκυμοσύνης κατά το πρώτο έτος προσπαθειών. Παρ’ όλα αυτά, περισσότερα από τα μισά αυτά υπογόνιμα ζευγάρια, θα τα καταφέρουν τον επόμενο χρόνο χωρίς κάποια θεραπεία. Η υπογονιμότητα, επομένως, είναι μία συχνή κατάσταση, δεν αποτελεί ταμπού και πρέπει να αντιμετωπίζεται από το ζευγάρι σε συνεργασία με τον ειδικό γιατρό Αναπαραγωγής.

Ποιοι είναι οι λόγοι για να κάνει ένα ζευγάρι Εξωσωματική Γονιμοποίηση;

Υπογονιμότητα ανδρικής αιτιολογίας

Αζωοσπερμία ή συνδυασμός σοβαρής ολιγοσπερμίας, ασθενοσπερμίας ή τερατοσπερμίας, που προκύπτει από δύο σπερμοδιαγράμματα με διαφορά 75 ημερών μεταξύ τους.

Γυναικεία υπογονιμότητα λόγω σαλπιγγικού παράγοντα

Σοβαρές ανωμαλίες και στις δύο στις σάλπιγγες που δεν διορθώνονται χειρουργικά ή μετά από αμφοτερόπλευρη σαλπιγγεκτομία.

Ανεξήγητη υπογονιμότητα

Καταστάσεις όπου δεν ανευρίσκεται σαφής παράγοντας υπογονιμότητας, ιδίως μετά από αποτυχημένες προσπάθειες σπερματέγχυσης.

Ενδομητρίωση

Περιπτώσεις εμμένουσας υπογονιμότητας που συνδυάζονται με μέτρια ή σοβαρή ενδομητρίωση , ή περιπτώσεις γυναικών με ήπια ή μέτρια ενδομητρίωση που δεν κατάφεραν να επιτύχουν εγκυμοσύνη μετά από χειρουργική θεραπεία ή/και σπερματέγχυση.

Διαταραχές ωοθυλακιορρηξίας

Αναφέρεται σε γυναίκες που δεν επιτυγχάνουν ωοθυλακιορρηξία παρά τη χορήγηση φαρμάκων, όπως π.χ. γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, γυναίκες με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια ή γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας.

Συνδυασμός ανδρικού και γυναικείου παράγοντα

Για παράδειγμα συνδυασμός ασθενοσπερμίας και ενδομητρίωσης.

Διατήρηση της γονιμότητας

Καταστάσεις όπου είναι απαραίτητη η κατάψυξη γαμετών ή εμβρύων, πριν την έναρξη θεραπείας που μπορεί να καταστρέψει τα ωάρια ή τα σπερματοζωάρια, όπως σε περιπτώσεις καρκίνου ή άλλων σοβαρών ασθενειών.

Προεμφυτευτική γενετική διάγνωση (PGD)

Αφορά σε ζευγάρια με πιθανότητα να γεννήσουν παιδιά με σοβαρές γενετικές διαταραχές (π.χ.: κυστική ίνωση) ή σε ζευγάρια με καθ’έξιν αποβολές σε περίπτωση που είναι φορείς ισορροπημένων χρωμοσωμιακών μεταθέσεων.

Άλλες καταστάσεις που μπορεί να βρει εφαρμογή η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, ανάλογα με το νομικό πλαίσιο της χώρας όπου εφαρμόζεται είναι οι εξής:

Προεμφυτευτικό screening (PGS)

Σε ζευγάρια με ανεξήγητες καθ’ εξιν εκτρώσεις, ή σε περιπτώσεις επανειλημμένων αποτυχιών εμφύτευσης.

PGS για επιλογή του φύλου

Σε ζευγάρια που επιθυμούν για μη ιατρικούς λόγους να προεπιλέξουν το φύλο του εμβρύου.

Διατήρηση της γονιμότητας σε άγαμα άτομα

Κρυοσυντήρηση ωαρίων ή κρυοσυντήρηση εμβρύων άγαμων γυναικών μετά από γονιμοποίηση των ωαρίων από σπέρμα δότη.

Ζευγάρια του ίδιου φύλου

Στο Ηνωμένο Βασίλειο και κάποιες άλλες δυτικές χώρες, είναι επιτρεπτή η εφαρμογή υποβοηθούμενης αναπαραγωγής για ζευγάρια του ίδιου φύλου με χρήση δανεικού σπέρματος ή δανεικού ωαρίου ή ακόμη και με παρένθετη μητρότητα.

Ποιες είναι οι κατάλληλες ημέρες για να έχω σεξουαλική επαφή και να μείνω έγκυος;

Με δεδομένο ότι το σπερματοζωάριο μπορεί να επιβιώσει και να είναι γόνιμο έως και 5 ημέρες μετά την εκσπερμάτιση, ενώ το ωάριο μπορεί να γονιμοποιηθεί έως και 1 ημέρα μετά την ωοθυλακιορρηξία, προκύπτει ότι οι γόνιμες ημέρες σας ξεκινούν 5 ημέρες πριν την ωοθυλακιορρηξία έως τελειώνουν 1 ημέρα μετά από αυτή. Άρα μπορείτε να υπολογίσετε ποια είναι η ημέρα της ωοθυλακιορρηξίας σας, για να έχετε στοχευμένα σεξουαλική επαφή. Κατά κανόνα, ωοθυλακιορρηξία συμβαίνει 14 ημέρες πριν την περίοδο. Έτσι, σε έναν ιδανικό κύκλο των 28 ημερών, θα συμβεί την 14η ημέρα από την αρχή του κύκλου (28-14=14), ενώ σε ένα κύκλο 32 ημερών θα συμβεί την 18η ημέρα του κύκλου (32-14=18). Προσδιορίζοντας, με αυτόν τον τρόπο την ημέρα της ωοθυλακιορρηξίας σας, φροντίστε να έχετε επαφές 5 ημέρες πριν και 1 ημέρα μετά την ωοθυλακιορρηξία σας, με συχνότητα επαφών μέρα παρά μέρα. Άρα, σε ένα κύκλο 28 ημερών, ξεκινήστε τις επαφές από την 10η μέχρι και τη 15η ημέρα, ώστε να εξασφαλίσετε ότι θα υπάρξει εκσπερμάτιση την κατάλληλη μέρα του κύκλου σας.

Ποια είναι τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση;

Υπάρχει μια σειρά φαρμάκων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, ανάλογα με την περίσταση, στους κύκλους της Εξωσωματικής Γονιμοποίησης. Αυτά είναι οι γοναδοτροφίνες (FSH ή συνδυασμός FSH και LH), που έχουν ως κύρια δράση τη πρόκληση πολλαπλής ωοθυλακιορρηξίας. Χορηγούμε, λοιπόν, αυτές τις ορμόνες σε ενέσιμη μορφή υποδορίως, συνήθως καθημερινά και σε ορισμένες περιπτώσεις με τη μορφή μιας εβδομαδιαίας ένεσης. Το αποτέλεσμα είναι να στρατολογούνται συνήθως περισσότερα από ένα ωοθυλάκια, με αποτέλεσμα να παράγονται περισσότερα από ένα ωάρια. Άλλη κατηγορία φαρμάκων είναι τα ανάλογα της GnRH (με δράση αγωνιστή ή ανταγωνιστή), η κύρια χρήση των οποίων αφορά στην καθυστέρηση της ωοθυλακιορρηξίας, γεγονός που μας επιτρέπει να προγραμματίσουμε την ακριβή ώρα της ωοθυλακιορρηξίας και επομένως τη κατάλληλη στιγμή για ωοληψία. Η προτίμηση της χρήσης GnRH αγωνιστή ή GnRH ανταγωνιστή αλλά και η διάρκεια της χρήσης τους, εξαρτάται από το πρωτόκολλο διέγερσης που θα επιλέξουμε. Η χοριακή γοναδοτροπίνη, αποτελεί άλλο ένα φάρμακο της Εξωσωματικής Γονιμοποίησης, η οποία εξαιτίας της υψηλής χημικής συγγένειας της με την LH, οδηγεί στη σύνδεση της με τους υποδοχείς της LH, όπου και μιμείται τη δράση της. Έτσι η ωοθήκη λαμβάνει το σήμα για να προχωρήσει σε ωοθυλακιορρηξία μετά από 36 ώρες από τη χορήγηση της χοριακής γοναδοτροπίνης (φυσιολογικά το σήμα αυτό το λαμβάνει η ωοθήκη από την LH, η αύξηση των επιπέδων της οποίας οδηγεί σε ωοθυλακιορρηξία). Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η υποδεκτικότητα του ενδομητρίου παίζει βασικό ρόλο στην επιτυχία ή αποτυχία της εξωσωματικής γονιμοποίησης μετά την εμβρυομεταφορά. Για να βελτιώσουμε αυτήν την υποδεκτικότητα χορηγούμε προγεστερόνη, κατά τη λεγόμενη ωχρινική φάση, είτε αμέσως μετά την ωοληψία, είτε αμέσως μετά την εμβρυομεταφορά. Η προγεστερόνη χορηγείται μέχρι το τεστ κυήσεως (14 ημέρες μετά την εμβρυομεταφορά) και αν αυτό είναι θετικό συνεχίζει να χορηγείται μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου της εγκυμοσύνης. Άλλα φάρμακα, που μπορεί να χρησιμοποιηθούν στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση, είναι τα οιστρογόνα, η κιτρική κλομιφαίνη, η μετφορμίνη, η κορτιζόλη, η ασπιρίνη, η ηπαρίνη χαμηλού μοριακού βάρους και τα αντιβιοτικά.

Είναι απαραίτητα τα φάρμακα στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση;

Εκτός από ειδικές περιπτώσεις (π.χ. γυναίκες που δεν ανταποκρίνονται σε υψηλές δόσεις φαρμάκων, γυναίκες με ιστορικό ορμονοεξαρτώμενου καρκίνου κ.α) η χρησιμοποίηση φαρμακευτικών πρωτοκόλλων στην εξωσωματική γονιμοποίηση είναι εξαιρετικά σημαντική γιατί:

1. Οδηγεί στη παραγωγή και στην ωρίμανση πολλών ωαρίων.
2. Παρεμβαίνει στο ενδογενή έλεγχο της λειτουργίας του άξονα υπόφυσης – ωοθηκών, με αποτέλεσμα να αποφεύγουμε τη πρόωρη ωρίμανση και ρήξη των ωοθυλακίων.
3. Μας δίνεται η δυνατότητα να επιλέξουμε τη κατάλληλη χρονική στιγμή για τη πρόκληση της τελικής ωρίμανσης των ωαρίων και να προγραμματίσουμε την ιδανική στιγμή για τη συλλογή τους (ωοληψία 34-36 ώρες μετά τη χορήγηση της ανθρώπινης χοριακής γοναδοτροπίνης hCG).
4. Βοηθούν να υποστηρίξουμε με το καλύτερο δυνατό τρόπο το ενδομήτριο μετά τη μεταφορά του εμβρύου μέσα σε αυτό.
5. Βοηθούν να βελτιώσουμε ή να διορθώσουμε παθολογικές καταστάσεις παραγωγής των ορμονών.
6. Βοηθούν να βελτιώσουμε τη κατάσταση της γυναίκας σε περίπτωση που συνυπάρχουν και άλλα προβλήματα.

Ποια είναι η επίπτωση της παχυσαρκίας στη γονιμότητα;

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Yγείας (WHO), χαρακτηρίζει ένα άτομο παχύσαρκο όταν το BMI του είναι ίσο ή μεγαλύτερο από 30kg/m2.  Ο αυξημένος δείκτης μάζας σώματος (Body Mass Index – BMI), έχει επίπτωση σε πολλές παραμέτρους της θεραπείας της γονιμότητας, αλλά και στις διαδικασίες της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Οι υπέρβαρες και οι παχύσαρκες γυναίκες χρειάζονται συνήθως μεγαλύτερη δόση γοναδοτροπινών και περισσότερες ημέρες διέγερσης, παρόλο που εμφανίζουν μικρότερες τιμές οιστραδιόλης με αυξημένο κίνδυνο ακύρωσης του κύκλου, λόγω πτωχής ωοθυλακικής ανάπτυξης. Στην ελεγχόμενη διέγερση των ωοθηκών σε αυτές τις γυναίκες προκύπτει συνήθως, μικρότερος αριθμός ωοθυλακίων και ωοθυλάκια πτωχής ποιότητας, με αποτέλεσμα χαμηλότερα ποσοστά γονιμοποίησης και εγκυμοσύνης. Σε περίπτωση εγκυμοσύνης παρουσιάζονται πιο συχνά αποβολές πρώτου τριμήνου και μαιευτικές επιπλοκές. Η απώλεια βάρους σε αυτές τις γυναίκες, πριν την έναρξη της θεραπείας της υπογονιμότητας είναι μεγάλης σημασίας και μπορεί να προσφέρει μείωση στα ποσοστά ακύρωσης του κύκλου, αλλά και στον αριθμό των κύκλων που απαιτούνται και αύξηση στον αριθμό των κατάλληλων για εμβρυομεταφορά εμβρύων και επομένως αύξηση των ποσοστών επιτυχίας της θεραπείας.

Τι είναι ο Φυσικός Κύκλος στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση;

Φυσικός κύκλος στην εξωσωματική γονιμοποίηση χαρακτηρίζεται ο κύκλος που πραγματοποιείται χωρίς καθόλου χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής. Σε αντίθεση, λοιπόν, με ένα κλασικό κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης, όπου χορηγούνται ενέσιμα φάρμακα για να διεγείρουν τις ωοθήκες και να παράγουν πολλά ωάρια, σε ένα φυσικό κύκλο σκοπός είναι, μετά από κατάλληλη παρακολούθηση, να συλλέξουμε το ένα ωάριο που η γυναίκα θα παράγει έτσι κι αλλιώς μόνη της και να το γονιμοποιήσουμε στο εργαστήριο. Το πρώτο μωρό που γεννήθηκε μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση, ήταν αποτέλεσμα ενός επιτυχημένου φυσικού κύκλου το 1978 από τους Steptoe και Edwards, γεγονός που σήμανε την αυγή της Αναπαραγωγικής Ιατρικής. Η χορήγηση φαρμάκων που εφαρμόστηκε τα επόμενα χρόνια αύξησε τον αριθμό των ωαρίων που συλλέγουμε, με αποτέλεσμα αύξηση του ποσοστού επιτυχίας ανά κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης, όμως, εμφάνισε και κάποια μειονεκτήματα, όπως το Σύνδρομο Υπερδιέγερσης των Ωοθηκών και τις πολύδυμες κυήσεις, λόγω χορήγησης αυξημένων δόσεων φαρμάκων ή λόγω μεταφοράς περισσότερων του ενός εμβρύων, αντίστοιχα.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του Φυσικού Κύκλου;

Καμία λήψη ορμονικών φαρμάκων.

Σχεδόν μηδενική πιθανότητα για πολύδυμη κύηση και μηδενική πιθανότητα για Σύνδρομο Υπερδιέγερσης των Ωοθηκών.

Χαμηλό κόστος ανά προσπάθεια.

Καλύτερη ποιότητα ενδομητρίου, καθώς το ενδομήτριο δεν επηρεάζεται από την χορήγηση φαρμάκων, αλλά ωριμάζει με απόλυτα φυσικό τρόπο.

Εφαρμογή σε γυναίκες που αποφεύγεται η χρήση ορμονικών φαρμάκων, όπως γυναίκες με ιστορικό ορμονο-εξαρτώμενου καρκίνου.

Εφαρμογή σε γυναίκες που δεν ανταποκρίθηκαν στο παρελθόν σε υψηλές δόσεις φαρμάκων διέγερσης των ωοθηκών (π.χ. γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας).

Δυνατότητα για επανάληψη του φυσικού κύκλου με κρυοσυντήρηση των εμβρύων για ακόλουθη εμβρυομεταφορά περισσότερων του ενός εμβρύων και αύξηση των ποσοστών επιτυχίας.

Υπάρχουν μειονεκτήματα σε ένα φυσικό κύκλο;

Σαφώς και υπάρχουν και αυτός είναι ο λόγος που δεν αποτελεί θεραπεία πρώτης γραμμής και απευθύνεται σε συγκεκριμένες ομάδες γυναικών.

1. Υψηλό ποσοστό ακύρωσης του κύκλου. Μόνο μία περίπου στις τρεις γυναίκες θα φτάσει σε εμβρυομεταφορά, καθώς είναι αυξημένη η πιθανότητα να γίνει πρόωρα η ωοθυλακιορρηξία, να μην βρεθεί το ωάριο κατά την ωοληψία, να μην είναι καλής ποιότητας το ωάριο ή να μην γονιμοποιηθεί.

2. Χαμηλό ποσοστό κυήσεως. Το ποσοστό κύησης ανά κύκλο, σύμφωνα με μελέτες, είναι της τάξεως του 13%, σε αντίθεση με την κλασική εξωσωματική γονιμοποίηση που αγγίζει το 35%. Μετά, όμως, από 4 φυσικούς κύκλους το αθροιστικό ποσοστό επιτυχίας ανέρχεται στο 46%, ποσοστό ιδιαίτερα ικανοποιητικό που αναφέρεται, όμως, μόνο σε γυναίκες νεότερες με φυσιολογικές ωοθηκικές εφεδρείες, καθώς το αντίστοιχο ποσοστό επιτυχίας σε γυναίκες με μειωμένη ωοθηκική λειτουργία δεν ξεπερνάει το 10%. Σε γυναίκες με εξαιρετικά πτωχή απάντηση, η τελική λύση είναι η δωρεά ωαρίων.

Νεότερες εφαρμογές, όπως ο τροποποιημένος φυσικός κύκλος, όπου χορηγούνται μικρές δόσεις φαρμάκων για λίγες ημέρες καθώς και η βελτίωση των πρωτοκόλλων κατάψυξης-απόψυξης των εμβρύων, καθιστούν την μέθοδο του φυσικού κύκλου σημαντική και υποσχόμενη, 40 χρόνια μετά την πρώτη επιτυχημένη εφαρμογή της.

Ποιοι καθημερινοί παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο για ανδρική υπογονιμότητα;

Η ηλικία. Παρά το γεγονός ότι η προχωρημένη αναπαραγωγική ηλικία αποτελεί, κυρίως, παράγοντα κινδύνου για γυναικεία υπογονιμότητα, ζευγάρια στα οποία ο άνδρας είναι μεγαλύτερος από 40 ετών είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν πρόβλημα τεκνοποίησης.

Το αυξημένο σωματικό βάρος και η παχυσαρκία.

Το αλκοόλ και το κάπνισμα.

Η χρήση μαριχουάνας και τοξικών ουσιών.

Η έκθεση στην τεστοστερόνη. Αυτό συμβαίνει είτε μετά από χορήγηση τεστοστερόνης με ιατρική συνταγή για διάφορους λόγους είτε μετά από λήψη ουσιών με τεστοστερόνη χωρίς ιατρική συνταγή (π.χ. για αύξηση του μυϊκού όγκου)

Η έκθεση σε ακτινοβολία.

Συχνή έκθεση των όρχεων σε υψηλές θερμοκρασίες.

Η λήψη διαφόρων φαρμάκων (π.χ. φλουταμίδη, κυπροτερόνη, σπιρονολακτόνη, κετοκοναζόλη, σιμετιδίνη κ.α.)

Έκθεση σε τοξικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως το κάδμιο ή ο ψευδάργυρος.

Το stress.

Ποιοι καθημερινοί παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο για γυναικεία υπογονιμότητα;

Η ηλικία. Η αύξηση της ηλικίας στη γυναίκα επιδρά αρνητικά στη γονιμότητά της με διάφορους τρόπους. Ο οργανισμός της γυναίκας έχει την τάση να ‘’ξοδεύει’’ τα καλύτερα ωάρια σε νεαρότερες ηλικίες, με αποτέλεσμα με το πέρασμα του χρόνου να έχει μειωθεί και ο αριθμός αλλά και η ποιότητα των ωαρίων. Στην ηλικία των 37 ετών, το 90%, περίπου, των ωαρίων της γυναίκας έχουν χαθεί. Επίσης, σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, είναι πιο πιθανό να έχουν εμφανιστεί και άλλα προβλήματα υγείας, που επιδρούν αρνητικά στη γονιμότητα (π.χ. χρόνιες φλεγμονές, ενδομητρίωση κ.α.). Τέλος, γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, είναι πιο πιθανό να έχουν παθολογικά έμβρυα ή να οδηγηθούν σε αποβολή.

Το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ.

Το αυξημένο βάρος σώματος, η κακή διατροφή και η παχυσαρκία.

Η απότομη μεγάλη αύξηση ή η απότομη μεγάλη απώλεια σωματικού βάρους.

Οι διαταραχές ωοθυλακιορρηξίας, που μπορεί να οφείλονται σε καθημερινές συνήθειες, π.χ. έντονη γυμναστική κ.α.

Υπερβολικό σωματικό ή συναισθηματικό stress, που μπορεί να οδηγήσει σε απουσία περιόδου (αμηνόρροια).

Τι είναι η Ενδομήτρια Σπερματέγχυση;

Όταν μια γυναίκα μένει έγκυος με φυσική σύλληψη, το σπέρμα ‘’ταξιδέυει’’ από τον κόλπο, περνώντας μέσα από τον τράχηλο (το στενό, κατώτερο τμήμα της μήτρας), εισέρχεται στη μήτρα και φτάνει μέσα στις σάλπιγγες, όπου και γονιμοποιεί το ωάριο, εφόσον η ωοθήκη το έχει απελευθερώσει, μέσω της διαδικασίας της ωοθυλακιορρηξίας. Ο τράχηλος τη μήτρας, περιορίζει τον αριθμό των σπερματοζωάριων που περνούν μέσα στη μήτρα, με αποτέλεσμα, λίγα σπερματοζωάρια να καταφέρνουν να φτάσουν τελικά στις σάλπιγγες για να γονιμοποιήσουν το ωάριο. Η διαδικασία της Ενδομήτριας Σπερματέγχυσης, περιλαμβάνει την τοποθέτηση του σπέρματος κατευθείαν μέσα στη μήτρα, με ειδικό καθετήρα, κατά την ώρα της ωοθυλακιορρηξίας, με αποτέλεσμα αυξημένη πιθανότητα επίτευξης εγκυμοσύνης. Προηγείται ειδική επεξεργασία του σπέρματος, που γίνεται στο εργαστήριο της μονάδας Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και προκύπτει, έτσι, ένας μικρός όγκος σπέρματος με υψηλή συγκέντρωση σε σπερματοζωάρια και καλή κινητικότητα, τα οποία τοποθετούνται μέσω ενός καθετήρα στη κοιλότητα της μήτρας, με μια ανώδυνη διαδικασία που δεν απαιτεί αναισθησία.

Σε ποια ζευγάρια απευθύνεται η Ενδομήτρια Σπερματέγχυση;

Ζευγάρια με ανεξήγητη υπογονιμότητα.

Γυναίκες με ήπια ενδομητρίωση.

Γυναίκες με διαταραχές ωοθυλακιορρηξίας.

Σε καταστάσεις με ήπιο ανδρικό παράγοντα υπογονιμότητας.

Σε περιπτώσεις που είναι δυσχερής ή αδύνατη η κολπική επαφή.

Σε διαταραχές εκσπερμάτισης.

Σε προβλήματα του τραχήλου της μήτρας (στένωση ή τραυματισμοί του τραχήλου από προηγούμενες επεμβάσεις, προβλήματα τραχηλικής βλέννης).

Σε περιπτώσεις διατήρησης της ανδρικής γονιμότητας, όπου κρυοσυντηρείται σπέρμα πριν ο άνδρας ξεκινήσει μια θεραπεία τοξική για το σπέρμα του (π.χ. χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία σε περίπτωση καρκίνου).

Εάν χρησιμοποιείται σπέρμα δότη (σε περιπτώσεις που το σπέρμα του άνδρα δεν είναι ικανό να γονιμοποιήσει, οπότε χρησιμοποιείται σπέρμα από δότη).

Ειδικές περιπτώσεις που απαιτείται επεξεργασία του σπέρματος (άνδρας HIV θετικός).

Άγαμες γυναίκες ή ζευγάρια του ίδιου φύλου (σε χώρες όπου η νομοθεσία του επιτρέπει).

Ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας της Εξωσωματικής Γονιμοποίησης;

Όταν αναφερόμαστε στα ποσοστά επιτυχίας της Εξωσωματικής Γονιμοποίησης, εννοούμε την πιθανότητα να γεννηθεί ζων νεογνό μετά από κύκλο Εξωσωματικής Γονιμοποίησης. Τα ποσοστά αυτά εξαρτώνται από την ηλικία της μητέρας. Έτσι, σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής (ASRM) για το 2010, τα ποσοστά επιτυχίας για γυναίκες <35 ετών είναι 41,5%, για γυναίκες 35-37 ετών είναι 31,9%, για γυναίκες 38-40 ετών είναι 22,1%, για γυναίκες 41-42 ετών είναι 12,4%, για γυναίκες 43-44 ετών είναι 5% και για γυναίκες >44 ετών είναι 1%. Για το 2017, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής (ESHRE), τα συνολικά ποσοστά εγκυμοσύνης μετά από κλασική εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) είναι 29,6%, μετά από μικρογονιμοποίηση (ICSI) είναι 27,8% και μετά από κατάψυξη ωαρίων είναι 27%. Τα ποσοστά γέννησης ζωντανού νεογνού είναι 22,2%, 20,1% και 18%, αντίστοιχα. Αυτά τα ποσοστά, αφορούν σε όλες τις γυναίκες που υποβλήθηκαν σε εξωσωματική γονιμοποίηση, ανεξαρτήτως ηλικίας.

Ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας της Ενδομητρικής Σπερματέγχυσης;

Σύμφωνα με την HFEA (Human Fertilisation and Embryology Authority) για το 2017, το ποσοστό γέννησης υγιούς μωρού μετά από Ενδομητρική Σπερματέγχυση είναι 18% για γυναίκες ηλικίας <35 ετών, 14% για γυναίκες ηλικίας 35-37 ετών, 12% για γυναίκες ηλικίας 38-39 ετών, 5% για γυναίκες ηλικίας 40-42 ετών και 1% για γυναίκες ηλικίας >42 ετών. Για το 2017, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής (ESHRE), τα συνολικά ποσοστά γέννησης ζώντος νεογνού, ανεξαρτήτως ηλικίας, μετά από Ενδομητρική Σπερματέγχυση στην Ευρώπη είναι 8,6% εάν χρησιμοποιηθεί το σπέρμα του συντρόφου και 11,1% εάν χρησιμοποιηθεί σπέρμα δότη, ενώ τα ποσοστά αυτά για την Ελλάδα ειδικά είναι 9,6% και 10,1%, αντίστοιχα.

Πόσος χρόνος χρειάζεται, συνήθως, για να μείνει μία γυναίκα έγκυος;

Είναι αδύνατο να γνωρίζουμε πόσο χρόνο χρειάζεται κάθε γυναίκα για να μείνει έγκυος. Πολλοί και διαφορετικοί παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν τις πιθανότητες μιας εγκυμοσύνης σε κάθε ζευγάρι, όπως η ηλικία, η κατάσταση της υγείας του ζευγαριού, η συχνότητα των σεξουαλικών επαφών κ.α. Τα περισσότερα ζευγάρια (84% των ζευγαριών), θα επιτύχουν εγκυμοσύνη σε διάστημα ενός έτους, εφόσον έχουν τακτικές και ελεύθερες επαφές. Η ηλικία των γυναικών, όμως, δρα ανασταλτικά στην επίτευξη εγκυμοσύνης, με αποτέλεσμα γυναίκες ηλικίας 19 έως 26 ετών να εμφανίζουν 92% πιθανότητα κύησης μετά από ένα έτος επαφών και 98% μετά από δύο έτη επαφών, σε αντίθεση με γυναίκες ηλικίας  35 έως 39 ετών, που εμφανίζουν 82% και 90% πιθανότητα κύησης, αντίστοιχα. Κάθε μήνα η πιθανότητα που έχει ένα υγιές ζευγάρι για να επιτύχει εγκυμοσύνη είναι, περίπου, 20%. Επομένως, δεν υπάρχει λόγος άγχους αν δεν έρθει άμεσα ένα θετικό τεστ κυήσεως. Υπομονή και καλή διάθεση και στην μεγάλη πλειοψηφία των ζευγαριών αυτό θα έρθει κατά το πρώτο έτος προσπαθειών. Εάν μετά από ένα έτος ελεύθερων σεξουαλικών επαφών δεν υπάρξει εγκυμοσύνη, τότε το ζευγάρι μπορεί να επισκεφθεί τον γυναικολόγο για να συζητήσουν για το ενδεχόμενο πιθανής υπογονιμότητας.

Δημοφιλείς ερωτήσεις
που ο γιατρός και η ομάδα έχει απαντήσει
ανά κατηγορία που σας ενδιαφέρει

Συχνές ερωτήσεις για γυναικολογικά θέματα
Τι είναι η κολπίτιδα;

Η κολπίτιδα είναι η φλεγμονή του κόλπου. Μπορεί να προκαλέσει ενοχλητικά συμπτώματα, όπως φαγούρα, αίσθημα καύσους, τσούξιμο, δυσοσμία η αυξημένες κολπικές εκκρίσεις. Αποτελεί μια από τις συχνότερες αιτίες επίσκεψης των γυναικών στον γυναικολόγο τους. Υπάρχουν πολλά πιθανά αίτια που μπορούν να προκαλέσουν κολπίτιδα και η θεραπεία της κολπίτιδας εξαρτάται κάθε φορά από το αίτιο που την προκαλεί. Οι πιο συχνοί τύποι κολπίτιδας είναι η μυκητιασική, η βακτηριακή, η ατροφική και η κολπίτιδα από τριχομονάδα.

Τι είναι η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης;

Η ορμονική θεραπεία μπορεί να ανακουφίσει από τα ενοχλητικά συμπτώματα της περιεμμηνόπαυσης και της εμμηνόπαυσης. Σε περιπτώσεις, που δεν έχει προηγηθεί για κάποιο λόγο υστερεκτομή, χειρουργική, δηλαδή, αφαίρεση της μήτρας, η ορμονική θεραπεία περιλαμβάνει τον συνδυασμό οιστρογόνου και προγεστερόνης. Καλείται και ΄συνδυασμένη ορμονική θεραπεία΄ και η χρήση της προγεστερόνης γίνεται για να ελαττώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του ενδομητρίου, που θα υπήρχε εάν γινόταν χρήση μόνο οιστρογόνου. Εάν έχει προηγηθεί, όμως, υστερεκτομή, τότε μπορεί να δοθεί μόνο οιστρογόνο, οπότε η θεραπεία καλείται και απλά ΄οιστρογονική θεραπεία΄.  Υπάρχουν και άλλα είδη θεραπείας, τα οποία μπορεί να προταθούν για να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, ανάλογα με το είδος του συμπτώματος και την κατάσταση της υγείας της γυναίκας.

Ποιά είναι η διάρκεια ενός φυσιολογικού εμμηνορυσιακού κύκλου;

Ο ιδανικός κύκλος διαρκεί 28 ημέρες. Το εύρος, όμως, ενός φυσιολογικού κύκλου είναι +- 7 ημέρες και κυμαίνεται από 21-35 ημέρες, ενώ η διάρκεια της εμμηνορυσίας, δηλαδή της περιόδου, μπορεί να διαρκέσει από 1 έως 8 ημέρες. Παρεκκλίσεις από τις παραπάνω διακυμάνσεις, συνήθως, χρειάζεται να διερευνηθούν.

Πότε ξεκινούν τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης;

Οι περισσότερες γυναίκες θα εμφανίσουν κάποια συμπτωματολογία, καθώς πλησιάζουν στην εμμηνόπαυση. Η βαρύτητα και η διάρκεια των συμπτωμάτων, ποικίλουν από γυναίκα σε γυναίκα, ενώ η έναρξή τους εγκαθίσταται, συνήθως, μήνες ή χρόνια πριν την εμμηνόπαυση, σε μια χρονική περίοδο που καλείται περιεμμηνόπαυση. Συνήθως, τα συμπτώματα διαρκούν, το πολύ, 4 έτη από την είσοδο στην εμμηνόπαυση, ενώ σε ένα ποσοστό 10% των γυναικών, μπορεί να διαρκέσουν έως και 12 έτη. Εάν η έναρξη της εμμηνόπαυσης είναι απότομη, όπως μετά από επέμβαση αφαίρεσης των ωοθηκών, τα συμπτώματα, ίσως, να είναι πιο έντονα, οπότε και μπορεί να χρειαστεί συμπληρωματικά θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης.

Ποια είναι τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης;

Περίπου, 8 στις 10 γυναίκες θα εμφανίσουν ένα ή περισσότερα από τα συμπτώματα που θα αναφέρουμε, για κάποιο χρονικό διάστημα, πριν ή μετά την οριστική διακοπή της περιόδου. Το συνηθέστερο σύμπτωμα είναι οι εξάψεις, που εμφανίζονται ως σύντομο αίσθημα ζέστης και θερμότητας, κυρίως στο κεφάλι, στο λαιμό και στο στήθος. Οι εξάψεις μπορεί να συνοδεύονται από ερυθρότητα και εφίδρωση. Διαρκούν κάποια δευτερόλεπτα και εμφανίζονται από λίγες φορές την ημέρα έως και κάθε 10 λεπτά. Άλλα κοινά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης είναι οι νυχτερινές εφιδρώσεις, η κολπική ξηρότητα, η μειωμένη επιθυμία για sex, οι πονοκέφαλοι, οι διαταραχές του ύπνου και της διάθεσης, οι διαταραχές μνήμης και συγκέντρωσης, οι ταχυκαρδίες, η δυσκαμψία των μυών και των αρθρώσεων, η απώλεια μυϊκής μάζας, η αύξηση του σωματικού βάρους, η επιβράδυνση του μεταβολισμού, καθώς και οι υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις. Η εμμηνόπαυση αυξάνει, σαφώς, την πιθανότητα ανάπτυξης και άλλων προβλημάτων υγείας, όπως η οστεοπόρωση και οι καρδιοπάθειες.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Συχνές ερωτήσεις για θέματα λαπαροσκόπησης
Ποια συμπτώματα θα πρέπει να με ανησυχήσουν μετά από λαπαροσκοπική επέμβαση;

Οι περισσότερες γυναίκες δεν θα εμφανίσουν κανένα ύποπτο σύμπτωμα μετά την επέμβαση. Όμως, οφείλουμε να ενημερώσουμε τις ασθενείς για την ύπαρξη ανησυχητικών συμπτωμάτων μετά την έξοδο από το νοσοκομείο, που θα πρέπει να αναφέρουν στο γιατρό τους. Το αίσθημα καύσους και το τσούξιμο κατά την ούρηση, μπορεί να οφείλεται σε κυστίτιδα και να απαιτήσει αντιβιωτική αγωγή. Εάν εμφανιστεί πυρετός η δύσοσμη αιματηρή κολπική έκκριση, μπορεί να οφείλεται σε συλλογή αίματος στο κολπικό κολόβωμα και να είναι, πάλι, απαραίτητη η χορήγηση αντιβίωσης. Ερυθρότητα και πόνος στην περιοχή των τομών, μπορεί να οφείλεται σε μόλυνση των τομών, με την ανάγκη, πάλι, χορήγησης αντιβιωτικής αγωγής. Σε περίπτωση εμφάνισης πυρετού, με αυξημένο πόνο στην κοιλιά, απώλεια της όρεξης ή εμφάνισης εμέτων, είναι απαραίτητη η εξέταση από τον χειρουργό, ώστε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο τραυματισμού του εντέρου ή της ουροδόχου κύστεως, κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Τέλος, το οίδημα και η ερυθρότητα του κάτω άκρου, μπορεί να οφείλονται σε εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, ενώ η δύσπνοια, ο θωρακικός πόνος και ο βήχας με αιματηρή απόχρεμψη, μπορεί να οφείλονται σε πνευμονική εμβολή, καταστάσεις που απαιτούν άμεση ιατρική παρέμβαση.

Θα πρέπει να κάνω τεστ Παπανικολάου μετά από λαπαροσκοπική υστερεκτομή;

Γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε ολική υστερεκτομή (έχει αφαιρεθεί, δηλαδή, ολόκληρος ο τράχηλος της μήτρας μαζί με τη μήτρα), δεν υπάρχει λόγος να συνεχίζουν τον έλεγχο με τεστ Παπανικολάου. Εάν έγινε, όμως υφολική υστερεκτομή (έχει διατηρηθεί, δηλαδή, ο τράχηλος της μήτρας και αφαιρέθηκε μόνο το σώμα της μήτρας) ή σε περίπτωση που η επέμβαση έγινε λόγω κακοήθειας ή υψηλής αλλοίωσης του τραχήλου, τότε θα πρέπει να συνεχιστεί το screening με τεστ Παπανικολάου.

Πότε θα μπορώ να οδηγήσω μετά από λαπαροσκοπική υστερεκτομή;

Γενικά, δεν επιτρέπεται να οδηγήσετε για 24 ώρες μετά τη λήψη γενικής αναισθησίας. Συνήθως, χρειάζονται 2-4 εβδομάδες, για να μπορέσετε να οδηγήσετε, όπως οδηγούσατε πριν την επέμβαση. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να μην έχετε, πλέον, την ανάγκη αναλγητικών, να μπορείτε να κάθεστε άνετα στη θέση του οδηγού φορώντας τη ζώνη ασφαλείας, να μπορείτε να πατήσετε απότομα φρένο και να γυρίσετε το κεφάλι σας για να παρκάρετε, χωρίς να νιώθετε τράβηγμα ή πόνο. Ξεκινήστε την οδήγηση σε μικρές αποστάσεις, αυξάνοντας σταδιακά τη διάρκεια της αλλά και την απόσταση που διανύετε.

Πότε μπορώ να ξεκινήσω άσκηση μετά τη λαπαροσκοπική υστερεκτομή;

Κάθε γυναίκα αναρρώνει με διαφορετικό ρυθμό μετά από ένα χειρουργείο. Συνήθως, από την πρώτη, κιόλας, ημέρα που θα επιστρέψετε στο σπίτι μπορείτε να ξεκινήσετε να περπατάτε, με αυξανόμενο ρυθμό δραστηριότητας κάθε μέρα. Η τακτική και προοδευτικά αυξανόμενη άσκηση θα βοηθήσει σε μια πιο γρήγορη ανάρρωση. Ξεκινήστε με μικρές βόλτες μέσα ή κοντά στο σπίτι σας, τις πρώτες μέρες μετά την επέμβαση. Όταν νιώσετε πιο άνετα, αυξήστε τη διάρκεια του περπατήματος με χαλαρό και σταθερό ρυθμό, ώστε μετά από 2-3 εβδομάδες να κάνετε καθημερινές βόλτες 30-60 λεπτών. Το κολύμπι είναι ιδανική άσκηση, που μπορείτε να ξεκινήσετε 2-3 εβδομάδες μετά το χειρουργείο, εφόσον δεν υπάρχει κολπική αιμόρροια. Οι περισσότερες γυναίκες επιστρέφουν στα προηγούμενα επίπεδα δραστηριότητας 1-1,5 μήνα μετά την επέμβαση, ενώ η έντονη φυσική δραστηριότητα επιτρέπεται 1,5-2 μήνες μετά τη λαπαροσκοπική υστερεκτομή, ανάλογα με το επίπεδο της φυσικής κατάστασης που υπήρχε πριν το χειρουργείο.

Πως θα είναι η σεξουαλική μου ζωή μετά την λαπαροσκοπική υστερεκτομή;

Η έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας, μετά από λαπαροσκοπική υστερεκτομή, συστήνεται να ξεκινά 6 εβδομάδες μετά την επέμβαση. Τότε, θεωρητικά έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της επούλωσης και καλό είναι να έχει προηγηθεί μια επίσκεψη στον γυναικολόγο σας. Αρκετές γυναίκες αναφέρουν βελτίωση στη σεξουαλική της ζωή, αφού, πλέον, δεν υπάρχει η πιθανότητα εγκυμοσύνης. Επειδή η μήτρα έχει αφαιρεθεί, συσπάσεις που γινόταν αντιληπτές κατά τον οργασμό, πλέον δεν θα υπάρχουν. Αν έχουν αφαιρεθεί και οι ωοθήκες, η αρχόμενη κολπική ατροφία μπορεί να αποτελέσει μια δυσάρεστη αλλαγή, όμως, κατά τη διάρκεια της επαφής. Σε αυτή την περίπτωση, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε λιπαντικό gel, κρέμα οιστρογόνου ή θεραπεία οιστρογονικής υποκατάστασης, την οποία μπορεί να σας συνταγογραφήσει ο γιατρός σας.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Συχνές ερωτήσεις για θέματα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
Τι είναι η υπογονιμότητα;

Η υπογονιμότητα αποτελεί μία ιδιαίτερη κατάσταση στην ιατρική αφού αφορά στο ζευγάρι, κυρίως, παρά στον άντρα ή τη γυναίκα. Ως υπογονιμότητα, ορίζεται η αδυναμία ενός ζευγαριού να επιτύχει εγκυμοσύνη μετά από ένα έτος ελεύθερων τακτικών σεξουαλικών επαφών, εάν η γυναίκα είναι μικρότερη από 35 ετών ή μετά από έξι μήνες ελεύθερων τακτικών σεξουαλικών επαφών, εάν η γυναίκα είναι μεγαλύτερη από 35 ετών.

Πόσο συχνή είναι η υπογονιμότητα;

Το 85% των ζευγαριών θα επιτύχει μία εγκυμοσύνη μετά τον πρώτο χρόνο προσπαθειών. Στατιστικά, το 92% των ζευγαριών θα επιτύχουν μία εγκυμοσύνη στα 2 χρόνια προσπαθειών. Περίπου, ένα στα εφτά ζευγάρια μπορεί να αντιμετωπίσει προβλήματα στη επίτευξη μίας εγκυμοσύνης κατά το πρώτο έτος προσπαθειών. Παρ’ όλα αυτά, περισσότερα από τα μισά αυτά υπογόνιμα ζευγάρια, θα τα καταφέρουν τον επόμενο χρόνο χωρίς κάποια θεραπεία. Η υπογονιμότητα, επομένως, είναι μία συχνή κατάσταση, δεν αποτελεί ταμπού και πρέπει να αντιμετωπίζεται από το ζευγάρι σε συνεργασία με τον ειδικό γιατρό Αναπαραγωγής.

Ποιοι είναι οι λόγοι για να κάνει ένα ζευγάρι Εξωσωματική Γονιμοποίηση;

Υπογονιμότητα ανδρικής αιτιολογίας

Αζωοσπερμία ή συνδυασμός σοβαρής ολιγοσπερμίας, ασθενοσπερμίας ή τερατοσπερμίας, που προκύπτει από δύο σπερμοδιαγράμματα με διαφορά 75 ημερών μεταξύ τους.

Γυναικεία υπογονιμότητα λόγω σαλπιγγικού παράγοντα

Σοβαρές ανωμαλίες και στις δύο στις σάλπιγγες που δεν διορθώνονται χειρουργικά ή μετά από αμφοτερόπλευρη σαλπιγγεκτομία.

Ανεξήγητη υπογονιμότητα

Καταστάσεις όπου δεν ανευρίσκεται σαφής παράγοντας υπογονιμότητας, ιδίως μετά από αποτυχημένες προσπάθειες σπερματέγχυσης.

Ενδομητρίωση

Περιπτώσεις εμμένουσας υπογονιμότητας που συνδυάζονται με μέτρια ή σοβαρή ενδομητρίωση , ή περιπτώσεις γυναικών με ήπια ή μέτρια ενδομητρίωση που δεν κατάφεραν να επιτύχουν εγκυμοσύνη μετά από χειρουργική θεραπεία ή/και σπερματέγχυση.

Διαταραχές ωοθυλακιορρηξίας

Αναφέρεται σε γυναίκες που δεν επιτυγχάνουν ωοθυλακιορρηξία παρά τη χορήγηση φαρμάκων, όπως π.χ. γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, γυναίκες με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια ή γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας.

Συνδυασμός ανδρικού και γυναικείου παράγοντα

Για παράδειγμα συνδυασμός ασθενοσπερμίας και ενδομητρίωσης.

Διατήρηση της γονιμότητας

Καταστάσεις όπου είναι απαραίτητη η κατάψυξη γαμετών ή εμβρύων, πριν την έναρξη θεραπείας που μπορεί να καταστρέψει τα ωάρια ή τα σπερματοζωάρια, όπως σε περιπτώσεις καρκίνου ή άλλων σοβαρών ασθενειών.

Προεμφυτευτική γενετική διάγνωση (PGD)

Αφορά σε ζευγάρια με πιθανότητα να γεννήσουν παιδιά με σοβαρές γενετικές διαταραχές (π.χ.: κυστική ίνωση) ή σε ζευγάρια με καθ’έξιν αποβολές σε περίπτωση που είναι φορείς ισορροπημένων χρωμοσωμιακών μεταθέσεων.

Άλλες καταστάσεις που μπορεί να βρει εφαρμογή η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, ανάλογα με το νομικό πλαίσιο της χώρας όπου εφαρμόζεται είναι οι εξής:

Προεμφυτευτικό screening (PGS)

Σε ζευγάρια με ανεξήγητες καθ’ εξιν εκτρώσεις, ή σε περιπτώσεις επανειλημμένων αποτυχιών εμφύτευσης.

PGS για επιλογή του φύλου

Σε ζευγάρια που επιθυμούν για μη ιατρικούς λόγους να προεπιλέξουν το φύλο του εμβρύου.

Διατήρηση της γονιμότητας σε άγαμα άτομα

Κρυοσυντήρηση ωαρίων ή κρυοσυντήρηση εμβρύων άγαμων γυναικών μετά από γονιμοποίηση των ωαρίων από σπέρμα δότη.

Ζευγάρια του ίδιου φύλου

Στο Ηνωμένο Βασίλειο και κάποιες άλλες δυτικές χώρες, είναι επιτρεπτή η εφαρμογή υποβοηθούμενης αναπαραγωγής για ζευγάρια του ίδιου φύλου με χρήση δανεικού σπέρματος ή δανεικού ωαρίου ή ακόμη και με παρένθετη μητρότητα.

Ποιες είναι οι κατάλληλες ημέρες για να έχω σεξουαλική επαφή και να μείνω έγκυος;

Με δεδομένο ότι το σπερματοζωάριο μπορεί να επιβιώσει και να είναι γόνιμο έως και 5 ημέρες μετά την εκσπερμάτιση, ενώ το ωάριο μπορεί να γονιμοποιηθεί έως και 1 ημέρα μετά την ωοθυλακιορρηξία, προκύπτει ότι οι γόνιμες ημέρες σας ξεκινούν 5 ημέρες πριν την ωοθυλακιορρηξία έως τελειώνουν 1 ημέρα μετά από αυτή. Άρα μπορείτε να υπολογίσετε ποια είναι η ημέρα της ωοθυλακιορρηξίας σας, για να έχετε στοχευμένα σεξουαλική επαφή. Κατά κανόνα, ωοθυλακιορρηξία συμβαίνει 14 ημέρες πριν την περίοδο. Έτσι, σε έναν ιδανικό κύκλο των 28 ημερών, θα συμβεί την 14η ημέρα από την αρχή του κύκλου (28-14=14), ενώ σε ένα κύκλο 32 ημερών θα συμβεί την 18η ημέρα του κύκλου (32-14=18). Προσδιορίζοντας, με αυτόν τον τρόπο την ημέρα της ωοθυλακιορρηξίας σας, φροντίστε να έχετε επαφές 5 ημέρες πριν και 1 ημέρα μετά την ωοθυλακιορρηξία σας, με συχνότητα επαφών μέρα παρά μέρα. Άρα, σε ένα κύκλο 28 ημερών, ξεκινήστε τις επαφές από την 10η μέχρι και τη 15η ημέρα, ώστε να εξασφαλίσετε ότι θα υπάρξει εκσπερμάτιση την κατάλληλη μέρα του κύκλου σας.

Ποια είναι τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση;

Υπάρχει μια σειρά φαρμάκων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, ανάλογα με την περίσταση, στους κύκλους της Εξωσωματικής Γονιμοποίησης. Αυτά είναι οι γοναδοτροφίνες (FSH ή συνδυασμός FSH και LH), που έχουν ως κύρια δράση τη πρόκληση πολλαπλής ωοθυλακιορρηξίας. Χορηγούμε, λοιπόν, αυτές τις ορμόνες σε ενέσιμη μορφή υποδορίως, συνήθως καθημερινά και σε ορισμένες περιπτώσεις με τη μορφή μιας εβδομαδιαίας ένεσης. Το αποτέλεσμα είναι να στρατολογούνται συνήθως περισσότερα από ένα ωοθυλάκια, με αποτέλεσμα να παράγονται περισσότερα από ένα ωάρια. Άλλη κατηγορία φαρμάκων είναι τα ανάλογα της GnRH (με δράση αγωνιστή ή ανταγωνιστή), η κύρια χρήση των οποίων αφορά στην καθυστέρηση της ωοθυλακιορρηξίας, γεγονός που μας επιτρέπει να προγραμματίσουμε την ακριβή ώρα της ωοθυλακιορρηξίας και επομένως τη κατάλληλη στιγμή για ωοληψία. Η προτίμηση της χρήσης GnRH αγωνιστή ή GnRH ανταγωνιστή αλλά και η διάρκεια της χρήσης τους, εξαρτάται από το πρωτόκολλο διέγερσης που θα επιλέξουμε. Η χοριακή γοναδοτροπίνη, αποτελεί άλλο ένα φάρμακο της Εξωσωματικής Γονιμοποίησης, η οποία εξαιτίας της υψηλής χημικής συγγένειας της με την LH, οδηγεί στη σύνδεση της με τους υποδοχείς της LH, όπου και μιμείται τη δράση της. Έτσι η ωοθήκη λαμβάνει το σήμα για να προχωρήσει σε ωοθυλακιορρηξία μετά από 36 ώρες από τη χορήγηση της χοριακής γοναδοτροπίνης (φυσιολογικά το σήμα αυτό το λαμβάνει η ωοθήκη από την LH, η αύξηση των επιπέδων της οποίας οδηγεί σε ωοθυλακιορρηξία). Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η υποδεκτικότητα του ενδομητρίου παίζει βασικό ρόλο στην επιτυχία ή αποτυχία της εξωσωματικής γονιμοποίησης μετά την εμβρυομεταφορά. Για να βελτιώσουμε αυτήν την υποδεκτικότητα χορηγούμε προγεστερόνη, κατά τη λεγόμενη ωχρινική φάση, είτε αμέσως μετά την ωοληψία, είτε αμέσως μετά την εμβρυομεταφορά. Η προγεστερόνη χορηγείται μέχρι το τεστ κυήσεως (14 ημέρες μετά την εμβρυομεταφορά) και αν αυτό είναι θετικό συνεχίζει να χορηγείται μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου της εγκυμοσύνης. Άλλα φάρμακα, που μπορεί να χρησιμοποιηθούν στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση, είναι τα οιστρογόνα, η κιτρική κλομιφαίνη, η μετφορμίνη, η κορτιζόλη, η ασπιρίνη, η ηπαρίνη χαμηλού μοριακού βάρους και τα αντιβιοτικά.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Συχνές ερωτήσεις για μαιευτικά θέματα
Πως αντιμετωπίζεται η αιμορραγία στην εγκυμοσύνη;

Ο γιατρός σας θα ζητήσει να σας εξετάσει και να προχωρήσει σε έλεγχο με υπερηχογράφημα, για να καθορίσει την αιτία της αιμορραγίας. Σε κάποιες καταστάσεις, μπορεί να ζητήσει επιπλέον έλεγχο με εξετάσεις αίματος ή ούρων ή πιο εξειδικευμένες απεικονιστικές εξετάσεις. Ανάλογα με το αίτιο που προκάλεσε την αιμορραγία, η πιο συνήθης αντιμετώπιση περιλαμβάνει την ξεκούραση και την αποφυγή της σωματικής δραστηριότητας καθώς και των σεξουαλικών επαφών. Επίσης, την χορήγηση φαρμάκων (συνήθως προγεστερόνης, σε μορφή ταμπλέτας, ενδοκολπικής γέλης ή σε ενέσιμη μορφή), τη διακοπή φαρμάκων που μπορεί να επιτείνουν την αιμορραγία και τέλος, σε πιο σπάνιες περιπτώσεις, την εισαγωγή στο νοσοκομείο ή την χειρουργική επέμβαση.

Ποια είναι τα πιο συχνά αίτια αιμορραγίας μετά το 1ο τρίμηνο της κύησης;

Ήπια αιμορραγία στην προχωρημένη εγκυμοσύνη, μπορεί να οφείλεται σε φλεγμονές ή πολύποδες του τραχήλου ή σε σεξουαλική επαφή. Οι σοβαρές αιμορραγίες οφείλονται, συνήθως, σε πρόωρη έναρξη του τοκετού ή σε προβλήματα που έχουν να κάνουν με την πρόσφυση του  πλακούντα. Η χαμηλή πρόσφυση του πλακούντα, ο επιπωματικός πλακούντας, η αποκόλληση του πλακούντα, τα προδρομικά αγγεία, η ανεπάρκεια του τραχήλου, η αποβολή και η έναρξη του τοκετού, αποτελούν καταστάσεις, που συνοδεύονται από την παρουσία κολπικής αιμορραγίας στο 2ο και 3ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.

Ποια είναι τα πιο συχνά αίτια αιμορραγίας στο 1ο τρίμηνο της κύησης;

Αν εξαιρέσουμε τις καλοήθεις καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν αιμορραγία στο 1ο τρίμηνο, όπως η εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου, το αίμα τραχηλικής αιτιολογίας και η σεξουαλική επαφή, υπάρχουν και άλλες καταστάσεις, περισσότερο σοβαρές, που απαιτούν διερεύνηση. Αυτές περιλαμβάνουν, την επαπειλούμενη αποβολή του εμβρύου, την εξωμήτριο κύηση, τη φλεγμονή, το υποχοριονικό αιμάτωμα και τη μύλη κύηση.

Πως θα περιγράψω στον γιατρό μου το αίμα που βλέπω στην εγκυμοσύνη;

Η αιμορραγία στην εγκυμοσύνη, μπορεί να προκαλέσει ανησυχία. Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας και περιγράψτε αυτό που βλέπετε, με απλά λόγια. Αναφέρετε το χρώμα του αίματος (ροζ ή ζωηρά κόκκινο όταν είναι φρέσκο και καφέ ή σκούρο όταν είναι παλιό), τη σύσταση του αίματος (αν είναι λεπτόρρευστο, παχύρρευστο, αν περιέχει θρόμβους, αν είναι υδαρές) και την ποσότητα του αίματος (αν βλέπετε απλά κηλίδες, αν γεμίζει σερβιέτα ή αν υπάρχει μεγάλη αιμορραγία). Επιπρόσθετες πληροφορίες, όπως το ιστορικό σας (αν είχατε αιμορραγία σε προηγούμενη εγκυμοσύνη, αν έχετε κάνει κάποιο χειρουργείο στη μήτρα ή στον τράχηλο), η περιγραφή της έναρξης της αιμορραγίας (αν εκείνη τη στιγμή είχατε π.χ σεξουαλική επαφή ή αν σηκώσατε κάποιο βάρος) και η παρουσία συνοδών συμπτωμάτων (πόνο ή κράμπες στην κοιλιά, τάση για εμετό, πολύ ώρα να αντιληφθείτε εμβρυϊκές κινήσεις), είναι χρήσιμες και μπορούν να κατευθύνουν τη σκέψη του γιατρού σας για την επικινδυνότητα της κατάστασης.

Πόσο επικίνδυνο είναι να εμφανίσω αίμα στην εγκυμοσύνη;

Η αιμορραγία στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης συμβαίνει σε ποσοστό 15-25% των γυναικών. Ελαφρά αιμορραγία ή κηλίδες αίματος, μπορούν να παρατηρηθούν 1-2 εβδομάδες μετά τη γονιμοποίηση, κατά την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου. Ο τράχηλος της μήτρας, επίσης, μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία κατά την κύηση, καθώς πολλά αιμοφόρα αγγεία αναπτύσσονται και αυξάνουν την αιμάτωσή του. Έτσι, δεν είναι απίθανο να εμφανιστεί αιμορραγία μετά από λήψη Τεστ Παπανικολάου ή μετά από σεξουαλική επαφή, στην εγκυμοσύνη. Τα αίτια της αιμορραγίας στην κύηση, είναι πολλά και ποικίλα. Κάποια είναι σοβαρά, ενώ κάποια άλλα όχι. Συνήθως, δεν είναι σημάδι κάποιας επικίνδυνης κατάστασης.  Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας και να το συζητήσετε, χωρίς να πανικοβληθείτε.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

ΚΥΛΙΣΗ ΡΟΔΕΛΑΣ