Η Σύφιλη είναι ένα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενο Νόσημα (ΣΜΝ), το οποίο μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας, εάν δεν αντιμετωπιστεί. Η Σύφιλη είναι μία συστηματική πάθηση, που προκαλείται από το Treponema pallidum. Η νόσος διαιρείται σε τέσσερα στάδια (πρωτογόνος, δευτερογόνος, λανθάνουσα και τριτογόνος), ενώ υπάρχουν διάφορα σημεία και συμπτώματα που συνδέονται με το κάθε στάδιο.

Πόσο συχνή είναι η Σύφιλη;

Στις ΗΠΑ, όπου υπάρχουν και αρκετά στατιστικά στοιχεία, το 2015 αναφέρθηκαν περίπου 24 χιλιάδες νέες περιπτώσεις, που αντιστοιχούν περίπου σε 8 άτομα ανά 100 χιλιάδες πληθυσμό. Παρατηρήθηκε μία αύξηση της τάξης του 19% σε σύγκριση με το 2014 και μια αύξηση 67% σε σύγκριση με το 2011. Η συντριπτική πλειοψηφία των νέων περιστατικών αφορούσε σε άντρες, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν ομοφυλόφιλοι. Στις γυναίκες, τα υψηλότερα ποσοστά σύφιλης παρατηρούνται στις ηλικίες 20-24 ετών.

Πως μεταδίδεται η σύφιλη;

Μεταδίδεται από άτομο σε άτομο μέσω άμεσης επαφής με μια μολυσματική βλάβη, κατά τη διάρκεια κολπικής, πρωκτικής ή σεξουαλικής επαφής. Τέτοιες βλάβες μπορεί να εντοπίζονται στο πέος, στον κόλπο, στον πρωκτό, στο ορθό, στα χείλη ή στο στόμα. Επίσης, η σύφιλη μπορεί να μεταδοθεί από τη μητέρα στο νεογνό.

Τι συμπτώματα θα εμφανίσω εάν έχω σύφιλη;

Τα συμπτώματα που εμφανίζουν οι ενήλικοι εξαρτώνται από το στάδιο της νόσου:

• Πρωτόγονος σύφιλη

Κατά το αρχικό στάδιο της λοίμωξης μπορεί να παρατηρήσετε ένα ή πολλαπλά ανώδυνα έλκη (πληγές). Το έλκος βρίσκεται στο σημείο εισβολής της σύφιλης στο σώμα σας. Επειδή το έλκος δεν προκαλεί πόνο μπορεί να διαφύγει της προσοχής σας. Η παρουσία του έλκους διαρκεί από 3-6 εβδομάδες και υποχωρεί είτε λάβετε αγωγή, είτε όχι. Ακόμη και αν υποχωρήσει το έλκος πρέπει να λάβετε θεραπεία ώστε να διακόψετε την εξέλιξη της νόσου στο δεύτερο στάδιο. Η πρωτόγονος σύφιλη είναι η μολυσματικότερη μορφή της νόσου.

• Δευτερογόνος σύφιλη

Κατά τη διάρκεια του δευτέρου σταδίου μπορεί να εμφανίσετε εξανθήματα σαν κηλίδες στο στόμα, στο κόλπο ή τον πρωκτό. Τα εξανθήματα αυτά μπορεί να εμφανιστούν, ακόμα και αρκετές εβδομάδες μετά την επούλωση των ελκών. Συνήθως, δεν προκαλούν κνησμό και πολλές φορές είναι τόσο ήπια που μπορεί να μην τα παρατηρήσετε. Άλλα συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσετε περιλαμβάνουν πυρετό, κόπωση, πρησμένους λεμφαδένες, πονοκέφαλο, απώλεια βάρους, πονόλαιμο, ημιαλγίες και ανομοιόμορφη απώλεια μαλλιών. Και πάλι, τα συμπτώματα αυτού του σταδίου, θα υποχωρήσουν είτε λάβετε θεραπεία, είτε όχι. Χωρίς όμως τη κατάλληλη θεραπεία, η λοίμωξη θα προχωρήσει στα επόμενα στάδια.

• Λανθάνουσα σύφιλη

Αντιπροσωπεύει μια περίοδο όπου δεν υπάρχει κανένα σύμπτωμα της νόσου. Χωρίς θεραπεία η σύφιλη εξακολουθεί και υπάρχει στον οργανισμό για χρόνια χωρίς σημεία ή συμπτώματα.

• Τριτογόνος σύφιλη

Οι περισσότεροι άνθρωποι που δεν έχουν λάβει θεραπεία στα προηγούμενα στάδια της νόσου δεν θα εμφανίσουν τριτογόνο σύφιλη. Παρόλο αυτά, όταν η σύφιλη γίνεται τριτογόνος μπορεί να προσβάλει διαφορετικά όργανα, όπως την καρδιά, τα αγγειά, τον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα, προκαλώντας σοβαρές βλάβες, που μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και στο θάνατο. Η τριτογόνος σύφιλη είναι πολύ σοβαρή και συμβαίνει 10-30 χρόνια μετά την αρχική λοίμωξη.

Πως θα ξέρω εάν έχω σύφιλη;

Οι εργαστηριακές εξετάσεις αίματος για τη σύφιλη είναι ακριβείς και μπορούν να διαγνώσουν εάν πάσχετε από τη νόσο. Σε μερικές περιπτώσεις, η σύφιλη μπορεί να διαγνωσθεί εξετάζοντας το υγρό που περνούμε από το ανώδυνο έλκος που προκαλεί.

Έχω κίνδυνο για να κολλήσω σύφιλη;

Κάθε σεξουαλικά ενεργό άτομο που έχει κολπικές, πρωκτικές ή/και στοματικές σεξουαλικές επαφές χωρίς προστασία, μπορεί να κολλήσει σύφιλη. Συζητήστε με ειλικρίνεια με το γιατρό σας και ρωτήστε τον εάν πρέπει να κάνετε ειδικές εξετάσεις για τη σύφιλη.

Ποιοι θα πρέπει να εξετάζονται για σύφιλη;

• Όλες οι έγκυες γυναίκες κατά ατό πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.
• Όλοι οι ομοφυλόφιλοι άντρες θα πρέπει να κάνουν τακτικούς ελέγχους.
• Όσοι έχουν προσβληθεί από τον ιό HIV θα πρέπει να κάνουν τακτικούς ελέγχους.
• Όσοι έχουν σεξουαλικό σύντροφο που έχει διαγνωσθεί με σύφιλη θα πρέπει να κάνουν τακτικούς ελέγχους.

Είμαι έγκυος, πως μπορεί η σύφιλη να επηρεάσει το μωρό μου;

Η σύφιλη μεταδίδεται εκτός από τη σεξουαλική επαφή και από την έγκυο μητέρα στο μωρό της. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να οδηγήσει σε νεογνά με μικρό βάρος γέννησης, σε πρόωρο τοκετό ή ακόμη και σε ενδομήτριο θάνατο. Ένα μωρό που έχει μολυνθεί από τη σύφιλη, μπορεί να γεννηθεί χωρίς να εμφανίσει σημεία ή συμπτώματα της νόσου. Εάν όμως μείνει χωρίς θεραπεία, μπορεί να εμφανίσει σοβαρά προβλήματα τις επόμενες εβδομάδες, όπως καταρράκτη, κώφωση, σπασμούς ή/και θάνατο. Όλες οι έγκυες γυναίκες πρέπει να ελέγχονται τουλάχιστον μία φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης για σύφιλη και να λαμβάνουν άμεσα θεραπεία εάν είναι θετικές για τη νόσο.

Τι είναι η συγγενής σύφιλη;

Είναι εκείνη η κατάσταση, όπου η έγκυος γυναίκα με σύφιλη περνά τη λοίμωξη στο έμβρυο της, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η συγγενής σύφιλη μπορεί να προκαλέσει μείζονα προβλήματα υγείας στο μωρό, που εξαρτώνται από τη διάρκεια της λοίμωξης της μητέρας και από το αν έχει λάβει θεραπεία ή όχι. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης η συγγενής σύφιλη μπορεί να προκαλέσει:

• Αποβολή
• Ενδομήτριο θάνατο
• Χαμηλό βάρος γέννησης του νεογνού
• Πρόωρο τοκετό

Περίπου 40% των νεογνών που γεννιούνται από μητέρες με σύφιλη, για την οποία δεν έχουν λάβει θεραπεία, θα γεννηθούν νεκρά ή θα καταλήξουν από τη λοίμωξη λίγο μετά το τοκετό. Τα μωρά που γεννιούνται με συγγενή σύφιλη μπορεί να παρουσιάζουν:

• Ανωμαλίες των οστών
• Σοβαρή αναιμία
• Ηπατομεγαλία και σπληνομεγαλία
• Ίκτερο
• Ανωμαλίες στον εγκέφαλο και στα νεύρα, με τύφλωση ή κώφωση
• Μηνιγγίτιδα
• Δερματικά εξανθήματα

Όλα τα μωρά που γεννιούνται με συγγενή σύφιλη εμφανίζουν συμπτώματα;

Όχι. Είναι πιθανό κάποιο μωρό με συγγενή σύφιλη να μην εμφανίζει κανένα σύμπτωμα κατά τη γέννηση του. Εάν δεν υποβληθεί όμως σε άμεση θεραπεία, μπορεί να αναπτύξει σοβαρά προβλήματα, συνήθως τις πρώτες εβδομάδες μετά το τοκετό ή ακόμη και χρόνια μετά τη γέννηση του.

Μπορεί να θεραπευτεί η σύφιλη;

Η σύφιλη μπορεί να θεραπευτεί και το φάρμακο εκλογής είναι η πενικιλίνη σε ενέσιμη μορφή. Το είδος της πενικιλίνης, η δοσολογία της και η διάρκεια της θεραπείας εξαρτώνται από το στάδιο της νόσου και από τα συμπτώματα που παρουσιάζονται. Η ενέσιμη πενικιλίνη μπορεί να δοθεί με ασφάλεια και σε όλα τα στάδια της κύησης.

Διαγνώσθηκα με σύφιλη, τι θα πρέπει να κάνει ο σύντροφος μου;

Η σεξουαλική μετάδοση της σύφιλης θεωρείται ότι είναι δυνατή μόνο όταν υπάρχουν ορατές δερματικές αλλοιώσεις. Τέτοιες εκδηλώσεις εμφανίζονται κατά το πρώτο έτος της λοίμωξης, επομένως τα άτομα που έρχονται σε σεξουαλική επαφή με άτομα με πρωτογόνο, δευτερογόνο ή πρώιμη λανθάνουσα σύφιλη θα πρέπει να εκτιμώνται κλινικά και εργαστηριακά και να λαμβάνουν θεραπεία εφόσον:

• Έρθουν σε επαφή με κάποιο άτομο που έχει διαγνωσθεί με πρωτογόνο, δευτερογόνο ή πρώιμη λανθάνουσα σύφιλη τις τελευταίες 90 ημέρες και να λάβουν την απαραίτητη θεραπεία ακόμη και αν οι εργαστηριακές τους εξετάσεις είναι αρνητικές.
• Τα άτομα αυτά θα χρειαστεί να λάβουν θεραπεία ακόμη και αν έχουν περάσει 90 ημέρες από τη διάγνωση, αλλά οι εργαστηριακές εξετάσεις δεν είναι δυνατόν να γίνουν άμεσα. Σε περίπτωση που γίνουν εξετάσεις και είναι αρνητικές δεν χρειάζεται θεραπεία, ενώ αν αποβούν θετικές η θεραπεία του πρέπει να είναι άμεση και να βασίζεται στο στάδιο της νόσου.
• Οι μακροχρόνιοι σεξουαλικοί σύντροφοι ατόμων με όψιμη λανθάνουσα σύφιλη, θα πρέπει να εκτιμώνται κλινικά και εργαστηριακά και να λαμβάνουν θεραπεία ανάλογα με τα αποτελέσματα.

Γενικώς είναι σημαντικό ο σεξουαλικός σύντροφος να υποβάλλεται σε εργαστηριακό και κλινικό έλεγχο για την άμεση αναγνώριση της πιθανής μετάδοσης της νόσου.

Έχω λάβει θεραπεία γα τη σύφιλη, μπορώ να κολλήσω ξανά;

Το ότι έχετε έρθει σε επαφή με τη σύφιλη και έχετε λάβει τη κατάλληλη θεραπεία για αυτή δεν σημαίνει ότι δεν μπορείτε να ξανάκολλήσετε. Η παρακολούθηση από το γιατρό  σας και οι εργαστηριακές εξετάσεις είναι ο καλύτερος τρόπος για να είστε ασφαλής ότι η θεραπεία σας ήταν επιτυχημένη. Οι δερματικές αλλοιώσεις της σύφιλης πολλές φορές δεν είναι εμφανείς και εύκολα αναγνωρίσιμες, επομένως, η χρήση προφυλακτικού είναι η κύρια μέθοδος για να προστατεύσετε εσάς και τον σύντροφο σας.